جلسه تدوین و جاری‌سازی برنامه اقدام گروه فولاد مبارکه در زمینه تولید فولاد سبز با حضور معاونان بهره‌برداری و تکنولوژی، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه و جمعی از مدیران تحقیق و توسعه و حوزه تولید آهن اسفنجی گروه فولاد مبارکه روز سه‌شنبه ۱۲ تیرماه در سالن جلسات کمیته مدیریت شرکت فولاد مبارکه برگزار شد.

به گزارش فولادخبر به نقل از روابط عمومی فولاد مبارکه اصفهان، در این جلسه که به‌منظور هم‌راستایی با حرکت‌های جهانی برای کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن در فرآیند تولید برگزار شد، ضمن بررسی سناریو‌های مختلف، استراتژی شرکت فولاد مبارکه برای دست‌یابی به فولاد سبز با تمرکز بر مسئله تولید و به‌کارگیری هیدروژن ارائه و مقرر شد کارگروهی با محوریت صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه (MSTID Fund) به‌منظور راهبری و پایش برنامه‌های مربوط به این حوزه تشکیل شود.

ضرورت تشکیل کمیته راهبری در حوزه فولاد سبز

معاون تکنولوژی فولاد مبارکه در این جلسه بر ضرورت تشکیل کمیته راهبری در حوزه فولاد سبز تأکید و اضافه کرد: این کمیته حتماً و لزوماً باید به‌صورت متمرکز و یکپارچه در سطح گروه تشکیل و اهداف و برنامه‌های آن پیش برده شود.

محمد ناظمی هرندی، با بیان اینکه موضوع فولاد سبز از موضوعات بر لبه تکنولوژی است، ادامه داد: حرکت در این مسیر هزینه‌های تحقیقاتی بسیار زیادی برای سازمان‌ها دارد. در گروه فولاد مبارکه به‌طور مشخص، صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه بازوی توسعه فناوری و نوآوری در سطح گروه است و اگر جایی برای انجام کار مطالعاتی و تحقیقاتی یا بهره‌برداری هزینه‌ای می‌کنیم، این هزینه منطقاً نباید در جای دیگر تکرار شود و در نهایت دستاورد‌های هزینه‌های انجام‌شده باید در حوزه‌های تکنولوژی و نوآوری کل گروه فولاد مبارکه مورداستفاده قرار گیرد؛ بنابراین باید صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه مسئولیت این امر را بر عهده گیرد و در ادامه، باید تمامی اقداماتی که فولاد مبارکه در حوزه فولاد سبز، اقتصاد چرخشی و در نهایت کاهش کربن به‌صورت پراکنده انجام داده است تجمیع گردد.

وی ادامه داد: در مسیر فولاد سبز، کمیته‌ای که به آن اشاره شد باید بر اساس اقتضای موضوعات و پیشرفت پروژه‌ها جلسات منظمی با حضور تمامی اعضای کارگروه و متولیان ارشد سازمان در این حوزه تشکیل دهد و در ادامه برای پشتیبانی این اقدامات، رصدخانه‌ای تشکیل گردد تا دستاورد‌های روز دنیا در این حوزه رصد و به کار گرفته شود و همچنین سرمایه‌گذاری‌ها و ردیف بودجه‌های اختصاص‌یافته مشخص شود و در نهایت، جمع‌بندیِ اقداماتی که در کمیته راهبری فولاد سبز و رصدخانه حاصل می‌شود به یک نقشه راه برای رسیدن به اهداف موردنظر در یک بازه زمانی مشخص تبدیل گردد. 

مدیران حاضر در کمیته راهبری این حوزه با واحد تحقیق و توسعه (R&D) و شرکت صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه همکاری لازم را داشته باشند

به گفته معاون تکنولوژی فولاد مبارکه با چنین اقداماتی، نه‌تن‌ها یکپارچگی در این زمینه بیشتر می‌شود، بلکه مسیر به بهترین شکل ممکن برای ادامه فعالیت‌ها روشن می‌شود. در این فرآیند برای نتیجه‌گیری بهتر باید تمامی مدیران حاضر در کمیته راهبری این حوزه با واحد تحقیق و توسعه (R&D) و شرکت صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه همکاری لازم را داشته باشند. علاوه بر این برای موفقیت بیشتر در این مسیر، لازم است تمامی کسانی که در نمایشگاه‌ها و سمینار‌های مختلف داخلی و بین‌المللی و مرتبط با موضوع فولاد سبز حضور می‌یابند و با دانش روز در این راستا آشنا می‌شوند، آورده‌های خود را به سبد اطلاعات این مجموعه اضافه کنند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر اطلاعات موجود در این زمینه همانند جزایر کوچکی به‌صورت پراکنده ایجاد شده‌اند و اتفاقاً اطلاعات نسبتاً خوبی در بخش‌های مختلف وجود دارد؛ اما لازمه موفقیت در این مسیر این است که این جزایر که حاوی اطلاعات بسیار خوبی هستند به هم متصل و مدیریت شوند تا در نهایت به یک بانک اطلاعاتی خوب و قابل‌دسترس مبدل گردند. به نظر می‌رسد با چنین اقداماتی می‌توانیم در این حوزه نیز در سطح کشور پیشتاز باشیم.

ناظمی در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد: همه افرادی که در این جلسه حضور دارند و به‌درستی انتخاب شده‌اند، می‌توانند آورده‌های خوبی به کمیته راهبری این بخش اضافه کنند؛ درعین‌حال باید از دانش افراد و شرکت‌هایی که اکنون در این جلسه حضور ندارند، اما در جای‌جای کشور در حال فعالیت و مطالعه هستند و می‌توانند به‌نوعی به ارتقای دانش کشور در حوزه کاهش حداکثری کربن و فولاد سبز کمک کنند، استفاده کنیم.

کشور ما در عرصه تولید سبز از بسیاری از فولادسازان دنیا جلوتر است

غلامرضا سلیمی، معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه نیز در پایان این جلسه گفت: در خصوص اهمیت حرکت در مسیر فولاد سبز باید گفت رویکردی که خوشبختانه در دنیا طی چند سال اخیر شکل گرفته حرکت به سمت یافتن تولید فولاد به روش سبز است. اگرچه پیش از این نیز در مجامع علمی مختلف دنیا چنین مباحثی در بسیاری از صنایع ازجمله فولادسازی مطرح شده بود، اما آن‌گونه که امروز به آن پرداخته می‌شود و اهمیت داده می‌شود نبوده است. البته به نظر می‌رسد به‌دلیل مسائل زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی که در جهان به وجود آمده، صنعت فولاد نسبت به سایر صنایع الزام بیشتری داشته و درعین‌حال پیشگام‌تر بوده است.

وی اعلام کرد: در این عرصه کشور ما به دو دلیل از بسیاری از فولادسازان دنیا جلوتر است؛ اول اینکه تولید فولاد در کشور ما در واحد‌های احیا مستقیمی انجام می‌شود که نسبت به کوره‌های بلند حدود ۵۰ درصد انتشار دی‌اکسید کربن دارد. ضمن اینکه بسیاری از واحد‌های فولادسازی دنیا در شرایط فعلی به روش کور بلند فولاد خود را احیا می‌کنند و نسبت به فولاد مبارکه انتشار دی‌اکسید کربنی بیشتری دارند. اما خوشبختانه در گروه فولاد مبارکه از تکنولوژی کوره‌های احیا مستقیم استفاده می‌شود و این به کاهش حداکثری دی‌اکسید کربن کمک شایان‌توجهی می‌کند. به دلیل استفاده از همین تکنولوژی ما یک گام بلند از سایر فولادسازان جلوتریم. نکته دوم این است که برخلاف سایر تکنولوژی‌هایی که به کشور وارد شده‌اند، ما در حوزه احیا مستقیم منتظر نماندیم تا ببینیم سایر کشور‌ها چه می‌کنند، بلکه خودمان کوره‌های احیا مستقیم را به کار گرفتیم و در این زمینه نیز از آنها جلوتر هستیم.

فولاد مبارکه در مسیر فولاد سبز نقش مهم و محوری دارد

وی با بیان اینکه فولاد مبارکه حتی از برنامه‌ریزی‌های دولت در این عرصه نیز جلوتر است ادامه داد: در واقع می‌توان ادعا کرد که فولاد مبارکه حرکت در مسیر فولاد سبز را در کشورمان به‌طور جدی و فعال مطرح و دنبال کرده است. در سمپوزیوم فولاد سال گذشته نیز شاه‌کلید مباحث فولادسازان و مسئولان کشور همین حرکت در مسیر فولاد سبز بود که فولاد مبارکه نقش مهم و محوری در این زمینه داشته و دارد. علاوه بر این در جلساتی که در ایمیدرو و سایر سازمان‌های مربوطه انجام می‌شود، فولاد مبارکه با تجارب و دانشی که از سال‌ها پیش در این زمینه اندوخته است، نقش محوری و پیشران را بر عهده دارد.

وی در پاسخ به سؤالی درباره لزوم حرکت به سمت فولاد سبز گفت: متأسفانه تغییرات اقلیمی شدیدی در کره زمین در حال رخ دادن است و دمای هوا به‌شدت در حال افزایش است. درعین‌حال در اثر تولید کارخانه‌های صنعتی، کربن زیادی به اتمسفر هوا اضافه می‌شود. متأسفانه در حال حاضر در دنیا میزان کربن منتشره به ازای هر تن تولید فولاد مذاب ۱.۶ تن بر فولاد مذاب است؛ این در حالی است که این عدد در فولاد مبارکه به ازای یک تن فولاد مذاب ۱.۴ تن است که بسیار کمتر از میزان معمول در دنیاست. بااین‌حال باید با تغییر روش‌ها به سمت کربن صفر حرکت کنیم؛ به‌ویژه اینکه امروزه برای کلیه فولادسازان دنیا از سوی مجامع علمی و سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست و سایر ارگان‌های ذی‌ربط دستورالعمل‌های الزام‌آوری برای کاهش حداکثری میزان کربن منتشره در فرآیند تولید تهیه و به سازمان‌ها ارائه شده است.

در آینده نه‌چندان دور کشور‌هایی می‌توانند صادرات فولاد انجام دهند که در فرآیند تولید خود کمترین میزان تولید کربن را داشته باشند

وی خاطرنشان کرد: نکته حائز اهمیت در این زمینه این است که در آینده نه‌چندان دور، کشور‌هایی می‌توانند فولاد خود را صادر کنند که در فرآیند تولیدشان کمترین میزان تولید کربن را داشته باشند. فولادسازان برای ادامه فعالیت‌های خود در عرصه‌های بین‌المللی باید گواهینامه‌هایی ارائه کنند که نشان‌دهنده کاهش حداکثری کربن در فرآیند تولید آنها باشد.

سلیمی گفت: این الزامات، تمامی زنجیره‌های تولید فولاد از معدن تا محصولات نهایی را شامل می‌شود؛ به‌گونه‌ای که تمامی مراحل تولید از حمل‌ونقل مواد اولیه تا محصول و همچنین از میزان مصرف انرژی برای فرآیند تولید تا ایاب و ذهاب کارکنان و بسیاری از موارد دیگر باید بر اساس استاندارد‌های جدید و کاهش حداکثری میزان انتشار کربن صورت گرفته باشد؛ ازاین‌رو بسیار مهم است که ما برای تمامی این موارد و همان‌طور که گفته شد حتی برای رفت‌وآمد کارکنان به محل کارشان برنامه‌های مدونی داشته باشیم.

فولاد مبارکه در زمینه تولید و استفاده از انرژی خورشیدی و بادی سرمایه‌گذاری خوبی انجام داده است

به گفته معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه مهم‌ترین بخش در کاهش حداکثری میزان کربن در اتمسفر، موضوع فرآیند تولید است؛ بنابراین اولین رویکرد، استفاده از انرژی‌های پاک اعم از خورشیدی، بادی و هسته‌ای به‌جای استفاده از انرژی گاز متان است که خوشبختانه فولاد مبارکه در زمینه تولید و استفاده از انرژی خورشیدی و بادی در مناطق شرق اصفهان و خراسان شمالی سرمایه‌گذاری خوبی انجام داده است. چنانچه بتوانیم انرژی موردنیاز کارخانه را از طریق سه مسیر یادشده تأمین کنیم گام بلندی برای کاهش تولید کربن برداشته‌ایم.

وی ادامه داد: دومین رویکرد استفاده از گاز هیدروژن به‌جای متان و تکنولوژی تولید هیدروژن است که اخیراً در دنیا با برگزاری هم‌اندیشی‌های مختلف به آن توجه شده است. قطعاً این حرکت به دست‌یابی به روش تولید هیدروژن با صرفه اقتصادی بیشتر منجر خواهد شد. به خاطرداشته باشیم تولید هیدروژن با دانش و ابزار امروزی بسیار هزینه‌بر و غیراقتصادی است؛ اما به‌یقین با پیشرفت مطالعات و پژوهش‌ها و با به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدید، تولید و استفاده از هیدروژن مقرون به‌صرفه‌تر خواهد شد. 

وی افزود: رویکرد سوم کاهش سهم مصرف اکسیژن در فرآیند تولید است؛ چراکه این اکسیژن است که باعث سوختن کربن می‌شود و خوشبختانه همان‌طور که گفته شد، فولاد مبارکه در هر سه بخش پروژه‌هایی تعریف و در دست اقدام دارد.

فولاد مبارکه ایران را به یکی از تولیدکنندگان فولاد‌های دوفازی مبدل خواهد کرد

معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه گفت: مقوله فولاد سبز عمدتاً به محصول سبز مربوط می‌شود؛ یعنی محصولی به مشتری ارائه کنیم که مسیر و فرآیند تولید آن با کمترین میزان مصرف انرژی و البته با استفاده از انرژی‌های پاک طی شده باشد و در این فرآیند کمترین میزان انتشار کربن را شاهد باشیم. دوم اینکه این محصول به‌لحاظ خواص مکانیکی و تکنولوژیکی از استاندارد‌ها و کیفیت خوبی برخوردار باشد؛ یعنی همانند فولاد‌های دوفازی به‌منظور افزایش استحکام آن نیاز به افزایش ضخامت و وزن آن نباشد و در کمترین ضخامت بیشترین استحکام را شاهد باشیم. این موضوع به‌ویژه در صنایع خودروسازی از اهمیت بیشتری برخوردار است که خوشبختانه فولاد مبارکه با احداث خط نورد گرم شماره ۲ به این موضوع مهم دست خواهد یافت و ایران را به یکی از تولیدکنندگان فولاد‌های دوفازی مبدل خواهد کرد.

وی خاطرشان کرد: حرکت در مسیر سبز منحصر به فولادسازان نیست؛ بلکه سایر صنایع ازجمله پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و خودروسازان نیز باید در این مسیر حرکت کنند. 

سلیمی با تأکید بر اینکه دنیا در حال حرکت در مسیر سبز است تصریح کرد: اگرچه ممکن است کمی در ابتدای کار هزینه‌ها افزایش یابد؛ اما در درازمدت شاهد آثار بسیار خوبی در فرآیند‌های زیست‌محیطی خواهیم بود.

وی از تشکیل کارگروهی در گروه فولاد مبارکه به همین منظور خبر داد و گفت: همچنین نقشه راهی تهیه شده و با استفاده از مشاوران و کارشناسان زبده انتظار می‌رود به نتایج خوبی دست یابیم. 

معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه عنوان کرد: برای کاهش کربن و حرکت در مسیر سبز در دنیا سه دوره با عنوان «کربن صفر» تعیین شده است. دوره کوتاه‌مدت آن که تا سال ۲۰۳۰ و دوره دوم آن که به‌عنوان میان‌مدت تا سال ۲۰۴۰ و در نهایت دوره درازمدت تا سال ۲۰۵۰ میلادی در نظر گرفته شده است. بیشتر شرکت‌ها بنا دارند کربن صفر را محقق کنند. فولاد مبارکه نیز تا سال ۲۰۵۰ تحقق این امر را برای خود در نظر گرفته است.

دولت‌ها نیز باید سازمان‌ها را در مسیر کربن صفر یاری کنند

وی تصریح کرد: نکته حائز اهمیت در این میان این است که دولت‌ها نیز باید سازمان‌ها را در مسیر کربن صفر یاری کنند؛ بنابراین صنایع باید به طرق مختلف دولت‌ها را با خود همراه کنند.

وی ضمن ابراز خرسندی از اینکه فرهنگ حرکت در مسیر فولاد سبز امروز در این شرکت نهادینه شده و ضرورت پرداختن به آن برای همه همکاران مسجل شده است ابراز امیدواری کرد فولاد مبارکه به‌عنوان یک سازمان متعالی بتواند در این بخش نیز عملکرد موفقیت‌آمیزی داشته باشد.

تعیین یک استراتژی جامع در گروه فولاد مبارکه برای حرکت در مسیر فولاد سبز

یحیی پالیزدار، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه گفت: جلسه امروز جلسه هماهنگی داخل گروه بود تا واحد‌های مختلف گروه ازجمله صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه، واحد‌های بهره‌برداری، تحقیق و توسعه، شرکت فنی- مهندسی و همه واحد‌هایی که به نحوی با موضوع فولاد سبز و واحد‌های احیا مستقیم هیدروژنی مرتبط هستند، همکاری کنند و یک استراتژی جامع برای این اتفاق در گروه تعیین شود. درعین‌حال در این جلسه مقرر شد، کمیته راهبری ارشد فولاد هیدروژنی و فولاد سبز در گروه فولاد مبارکه به‌صورت مستمر و منظم تشکیل شود تا در دو مسیر به‌کارگیری این تکنولوژی در یک یا دو پلنت داخل گروه و همچنین مسیر توسعه تکنولوژی به‌طور موازی فعالیت داشته باشیم.